Większość z nas nie przywiązuje szczególnej uwagi do dezynfekowania terrariów czy sprzętu, nie jest to problem gdy mamy 1 lub 2 węże (choć i w takich wypadkach zdarza się że zapominamy o podstawach), problem zaczyna się gdy mamy więcej zwierząt, wtedy niestety rośnie ryzyko ataku wirusów czy bakterii. Metody niszczące wirusy, bakterie i grzyby można podzielić na fizyczne i chemiczne.
Podstawowe metody fizyczne:
Wyprażanie
Idealna metoda do niepalnych elementów wystroju terrarium, które np. przynieśliśmy z lasu, rzeki itd. Wyprażać należy w temperaturze powyżej 120°C przez taki czas aby to co wyprażamy uległo całkowitemu nagrzaniu. Wiele osób wkłada przykładowo do piekarnika 2kg piasku czy żwiru i po 5 minutach go wyjmuje i liczy na to, że ten czas pozwolił na zabicie niechcianych bakterii, wirusów, grzybów oraz owadów. Najsensowniej jest po prostu wsadzić coś do piekarnika na 40-60 minut potem piekarnik wyłączyć i pozostawić wszystko do wystygnięcia np. na noc. Należy zachować szczególną ostrożność podczas wyprażania kamieni, skał i tym podobnych z tego względu że w pęknięciach oraz szczelinach może znajdować się woda, która pod wpływem temperatury może rozsadzić kamień, dlatego też po jego nagrzaniu bezpieczniej jest pozostawić go w piekarniku. Ziemie, torf i tego typu rzeczy należy dobrze zmoczyć przed włożeniem do piekarnika ponieważ może nam się to zacząć tlić a w najgorszym wypadku ulegnie zapaleniu.
Wygotowywanie
Kolejna prosta metoda, bierzemy garnek wodę oraz to co chcemy wygotować doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na tyle długo, aż się cały wygotowywany element dekoracji (kora, łupina kokosa itd.) nagrzeje po czym studzimy i gotowe. Problem się zaczyny gdy mamy element na tyle duży, że nie możemy go całkowicie potraktować wrzątkiem wtedy trzeba użyć już chemii.
Metody i środki chemiczne:
Nadmanganian potasu (KMnO4)
Jest to związek chemiczny o bardzo silnych właściwościach utleniających, który ma ogromne zastosowanie w wielu dziedzinach. Kupić go możn a w aptece. Stosowany jest między innymi w kąpielach odkażających (dzieci i noworodki), słabe roztwory służą do płukania jamy ustnej oraz gardła, w survivalu nadmanganian jest stosowany do uzdatniania wody. Dzieje się tak, ponieważ nadmanganian wykazuje silne działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze. Jak widać związek ten w odpowiednich ilościach jest bezpieczny w użyciu. Stopień nasycenia roztworu określić można po kolorze im ciemniejszy kolor tym roztwór silniejszy. Roztworem można myć całe terraria włącznie z płukaniem elementów dekoracji. Mocniejsze roztwory można stosować do mycia i dezynfekowania sprzętu metalowego haków, penset, sond. Podczas doraźnego sprzątania terrarium (np. odchodów węża) można spryskać miejsce w którym wąż się załatwił co jednocześnie ułatwi usuwanie zanieczyszczeń oraz zniweluje zapach. W bardzo słabym roztworze nadmanganianu potasu o odpowiedniej temperaturze, możemy „kąpać” węże, które mają jakieś rany, kąpiel taka dezynfekuje skórę węża i przyspiesza gojenie jest to szczególnie przydatne przy gatunkach jadowitych gdzie przecieranie takich ran jest dosyć utrudnione. Słaby roztwór (kolor jasny różowy) nadaje się nawet do picia i z pewnością nie zaszkodzi wężowi. Należy pamiętać aby spłukać mocniejszy roztwór, ponieważ może on pozostawić brązowe plamy. Rozcieńczony nadmanganian można przechowywać przez dłuższy czas. Dobrze jest np. co jeden dwa miesiące wrzucić całe wyposażenie do wanny/miski z roztworem nadmanganianu.
Virkon
Jest to proszek do sporządzania roztworów. Kupić go można u weterynarza, w sklepie zoologicznym. Virkon to mieszanina kilku związków chemicznych takich jak:
- Mononadsiarczan (VI) potasu – działa szkodliwie po połknięciu, powoduje oparzenia, działa szkodliwie na organizmy wodne
- Sól sodowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego – działa szkodliwie po połknięciu, działa drażniąco na oczy i skórę
- Kwas amidosulfonowy – działa drażniąco na oczy i skórę, działa szkodliwie na organizmy wodne, może powodować długo utrzymujące sie zmiany w środowisku wodnym
- Peroksodisiarczan (VI) potasu – kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar, działa szkodliwie po połknięciu, działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę, może powodować uczulenie w następstwie narażenia droga oddechową i w kontakcie ze skórą
Preparat jest silnie utleniający a co za tym idzie silne bakterio- , wiruso- i grzybobujczy. Stosuję się go do dezynfekcji terrariów oraz sprzętu takiego jak haki, pensety (roztwór 1-2%) po nałożeniu na około 20 minut należy spłukać i wysuszyć, można go również stosować do dezynfekcji wyposażenia terrarium np. stałych elementów ozdobnych terrarium takich jak tło (roztwór 0,5-1%) pozostawić na czas około 30 minut i jeśli to możliwe spłukać i osuszyć. Z Virkonem należy obchodzić się ostrożnie, należy pilnować aby nie dostał się on do wody którą piją węże. Dla bezpieczeństwa warto zdezynfekowane narzędzia, baseny przepłukać bieżącą wodą a terraria dokładnie wytrzeć. Preparat można stosować do odkażania zbiorników w których przebywały zwierzęta chore, należy to robić roztworem 2% a sam preparat pozostawić na powierzchniach odkażanych na 30 minut. Ze względu na właściwości Virkonu należy wszystkie czynności z nim związane przeprowadzać w rękawiczkach gumowych.
UWAGA!!! Virkon działa drażniąco na oczy oraz skórę, może również wywoływać reakcje alergiczne.
Po sporządzeniu roztworu należy zużyć go od razu ponieważ w ciągu 3-5dni traci on całkowicie swoje właściwości.
Virusolve+
Jest to płyn w formie koncentratu, który po rozcieńczeniu wodą daje preparat do jednoczesnego mycia oraz dezynfekcji.
Virusolve+ jest bakterio- , wiruso- i grzybobójczy o bardzo silnym działaniu. W skład Virusolve+ wchodzą:
- Alkilotriamina – działa szkodliwie przez drogi oddechowe, powoduje oparzenia, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
- 2-Aminoetanol – działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu, powoduje oparzenia
- Surfaktanty kationowe – działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
- Surfaktanty niejonowe – działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
- Węglan potasu – działa szkodliwie po połknięciu, działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę, istnieje ryzyko poważnego uszkodzenia oczu
Preparat doskonale nadaje się do dezynfekcji szklanych i plastikowych terrariów/faunaboxów, gdzie nie ma możliwości nasiąknięcia nim np. drzewo czy tło z korka itd. . Równie dobrze dezynfekuje i myje narzędzia metalowe typu pensety, haki sondy. Bardzo ważne jest aby po użyciu Virusolve+ wszystko zostało dokładnie spłukane bieżącą wodą. Dlatego też nie wolno go stosować do dezynfekcji rzeczy porowatych i chłonnych takich jak np. korzenie, konary, łupiny kokosa itp. Teoretycznie można dezynfekować nim kamienie, skały itp. mimo to jednak odradzam ponieważ gdzieś w pęknięciach może się zachować trochę tego preparatu co może spowodować zatrucie węża. Virusolve+ cechuje się bardzo dużą skutecznością i szybkością działania podczas dezynfekcji, zabija bakterie m.in. MRSA, Pseudomonas aeruginosa, prątki m.in. Mycobacterium tuberculosis, wirusy osłonkowe takie jak HBV, HCV, HIV, wirusy bezosłonowe takie jak Polio, Adeno, Vaccina, Parwo, ponad to zabija grzyby i drożdże np. Candida albicans, Aspergillus Niger. Virusolve+ jest też podejrzewany o zwalczanie Clostridium difficile, Bacillus cereus jednak na to nie ma konkretnych dowodów. Zaleca się raz w tygodniu umyć podłogę roztworem 5% w pomieszczeniu gdzie trzymamy węże lub np. karmówkę. Najczęściej stosuje się 5-10% roztwór preparatu, przy stężeniu 5% wszystkie wymienione wyżej wirusy, bakterie i grzyby ulegają zniszczeniu już po 1-5 minutach dlatego zaleca się po naniesieniu preparatu odczekać około 5-6 minut.
UWAGA!!! Ze względu na skład preparatu należy podczas jego stosowania wszystkie czynności wykonywać w rękawiczkach.
Pod żadnym pozorem nie wolno stosować preparatu do glinianych misek i basenów z których węże piją wodę!!!
Roztwór najlepiej jest przygotować w takiej ilości aby go zużyć od razu, ponieważ przechowywany traci swoje właściwości w ciągu 14 dni od przygotowania.
Jasol Solid lub Chlorizol S
Oba preparaty są w formie tabletek. Jeden i drugi jako substancje czynną zawierają:
- Dichloroizocyjanuran sodu, dihydrat – działa szkodliwie po połknięciu, w kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy, działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym
Z jednej tabletki o wadze 3,2g otrzymujemy 1,5g aktywnego chloru. Oba preparaty doskonale nadają się do odkażania i mycia narzędzi z metalu oraz powierzchni takich jak podłoga. Do mycia podłogi stosuje się roztwó r 1 tabletka na 1-1,5l wody natomiast do dezynfekcji narzędzi stosuje się roztwór 1 tabletka na 250ml wody.
UWAGA!!! Jasol Solid oraz Chlorizol S to preparaty których nie wolno łączyć z niczym innym, ponieważ może powstać silnie toksyczny gaz. Ze względu na skład i działanie preparatu należy wszystkie czynności z nim związane wykonywać w rękawiczkach gumowych.
Niestety oba powyższe preparaty mają bardzo ograniczone zastosowanie nadają się tylko do mycia powierzchni i dezynfekcji narzędzi.
Aerodesin 2000, Rapid Hard Spray, Fugaten-Spray, Incidin Foam, Hard Surface Wipes
Głównymi składnikami wyżej wymienionych preparatów są:
- Propan-1-ol – substancja wysoce łatwopalna, ryzyko poważnego uszkodzenia oczu, pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy
- Propan-2-ol – substancja wysoce łatwopalna, działa drażniąco na oczy, pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy
- Etanol – substancja wysoce łatwopalna
- Glutaraldehyd – działa toksycznie przez drogi oddechowe i po połknięciu, powoduje oparzenia, może powodować uczulenie w następstwie narażenia drogą oddechową i w kontakcie ze skórą, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
- Czwartorzędowe związki amoniowe, benzyl – C12-16-alkilodimetylo, chlorki – działa szkodliwie po połknięciu, powoduje oparzenia, działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
UWAGA!!! Ze względu na skład wymienionych preparatów należy je stosować w wentylowanych pomieszczeniach, wszystkie czynności przeprowadzane z użyciem wyżej wymienionych należy wykonywać w gumowych rękawiczkach.
Preparatów o podobnym działaniu jest na rynku bardzo dużo różnią się przede wszystkim ceną jednak składem nie odbiegają zbyt wiele od siebie.
Lysoformin 3000
Jest to koncentrat z którego tworzy się roztwory robocze. Nadaje się do mycia zbiorników szklanych i plastikowych. Stosuje się go również do mycia podłogi w pomieszczeniach gdzie znajdują się węże czy karmówka. Najczęściej stosuje się roztwór 5-10%, producent nie zaleca spłukiwania wodą jednak ze względu na skład bezpieczniej jest spłukać wodą powierzchnie myte tym środkiem, po za podłogą oczywiście.
W skład preparatu wchodzi:
- Chlorek didecylodimetylo-amonium – działa szkodliwie po połknięciu, powoduje oparzenia
- Chlorowodorek poliheksametyleno biguanidynt – działa szkodliwie po połknięciu, działa drażniąco na skórę, ryzyko poważnego uszkodzenia oczu, może powodować uczulenie w kontakcie ze skórą
- Izotridekanol, etoksylowany – działa szkodliwie po połknięciu, ryzyko poważnego uszkodzenia oczu
Preparat nadaje się do dezynfekowania powierzchni gładkich z których jest go łatwo usunąć, więc dezynfekcja wystroju terrarium które jest porowate nie wchodzi w grę. Lysoformin ma bardzo silne działanie wiruso-, bakterio- i grzybobójcze oraz doskonałe właściwości myjące. Roztwór należy przygotowywać w takiej ilości aby wykorzystać go w całości ponieważ pozostawiony traci swoje właściwości w ciągu 14 dni.
UWAGA!!! Ze względu na skład preparatu należy podczas jego stosowania wszystkie czynności wykonywać w rękawiczkach.
Pod żadnym pozorem nie wolno stosować preparatu do glinianych misek i basenów z których węże piją wodę!!!
Opisane preparaty z reguły są dostępne w sklepach z wyposażeniem medycznym bądź w aptekach. Przy stosowaniu jakiejkolwiek chemii zawsze należy zachować maksimum ostrożności i uwagi aby nie zaszkodzić sobie oraz zwierzętom. Przed zakupem któregokolwiek ze środków należy zapoznać się z jego działaniem, opakowania oraz gotowe roztwory należy przechowywać daleko od terrariów. Zużyte roztwory oraz odpady takie jak ręczniki papierowe które miały kontakt z preparatami należy wyrzucać w odpowiednich miejscach. Większość preparatów które stosuje się do dezynfekcji zawierają łatwopalne substancje dlatego też należy zachować szczególną ostrożność przy źródłach ciepła. Opary niektórych preparatów mogą być drażniące oraz toksyczne dlatego zaleca się stosowanie tych preparatów w pomieszczeniach z odpowiednią wentylacją.
Opracowanie Tofik_25 „Toksykologia” – Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1990
praca zbiorowa pod redakcją prof. dr. hab. farm. Witolda Seńczuka
Materiały udostępnione przez hurtownie medyczną
Własne doświadczenie
Liczba wyświetleń: 129