Zabezpieczanie terrarium z płyty drewnopochodnej

Wiele osób decyduje się na terrarium wykonane z płyty drewnopochodnej, jednak terraria takie muszą zostać zabezpieczone w odpowiedni sposób jeśli tego nie zrobimy kończy się to tzw. „puchnięciem” płyty a w efekcie końcowym nasze terrarium zaczyna gnić a w ekstremalnych przypadkach może się nawet rozlecieć.

RODZAJE PŁYT
Na początku opiszę rodzaje płyt drewnopochodnych jakie stosuje się do budowy terrarium i nie tylko, często nie rozróżnia się poszczególnych surowców które różnią się miedzy sobą diametralnie.

Płyta wiórowa surowa
Płyta ta jest wykonana z wiórów drewnianych połączonych klejem syntetycznym w procesie prasowania który odbywa się w podwyższonej temperaturze. Produkowana jest w różnych grubościach jednak najczęściej stosowana jest grubość 18 mm.

Wady:
– łatwo chłonie wilgoć przez co szybko ulega spęcznieniu
– łatwo się brudzi oraz zabarwia
– powierzchnia jest szorstka i porowata przez co zalega na niej kurz
– w stanie surowym mało estetyczny wygląd
– zawsze ten sam wygląd
– duża waga

Zalety:
– jest tania i ogólnie dostępna
– w większych sklepach budowlanych można zamówić gotowe elementy już przycięte do pożądanego wymiaru
– nie trzeba matowić powierzchni przed pokrywaniem jej np. folią w płynie
– łatwa w obróbce
– nie ma konieczności uwzględniania przebiegu np. słojów

Płyta wiórowa laminowana/melaminowa
Jest to ta sama płyta z tą różnicą że jej powierzchnie są pokryte okleiną. Dzięki temu że powierzchnia jest pokryta okleiną mamy możliwość wyboru różnego rodzaju wzorów i kolorów jakie są dostępne na rynku.

Wady:
– łatwo chłonie wilgoć jednak o wiele mniej niż płyta wiórowa surowa
– duża waga
– droższa od płyty surowej
– przed nałożeniem uszczelniacza należy dokładnie zmatowić powierzchnie
– przy budowie terrariów z płyt które mają okleinę drewno podobną trzeba uwzględnić kierunek ułożenia słojów

Zalety:
– duży wybór wzorów i kolorów
– ogólny dostęp
– w większych sklepach budowlanych można zamówić gotowe elementy już przycięte do pożądanego wymiaru wraz z oklejeniem krawędzi tzw. taśmą brzegową (Castorama)
– łatwa w obróbce
– gładka powierzchnia umożliwia utrzymanie powierzchni w czystości (mowa o wierzchu terrarium i nie tylko)
– estetyczny wygląd

Płyta OSB (Oriented strand board)
Jest to płyta wykonana w podobnej technologii jak płyta wiórowa jednak do jej produkcji stosuję się duże płaskie wióry głownie z drzew iglastych. Wióry te ułożone w różnych kierunkach połączone klejem syntetycznym dają płytę o podwyższonej wytrzymałości. Zastosowanie specjalnego kleju powoduje że płyty tego typu mają podwyższoną odporność na wilgoć i pęcznienie. Jest to płyta przeznaczona typowo do budownictwa.

Wady:
– mało estetyczny wygląd
– nierówna powierzchnia
– zazwyczaj w marketach trzeba zakupić całą płytę aby docięto ją nam na konkretny wymiar
– trudno utrzymać czystość na powierzchni płyt ze względu na nierówności
– nawet po pokryciu powierzchni farbą widać nierówności

Zalety:
– podwyższona odporność na wilgoć
– powierzchnia gotowa do pokrycia np. folią w płynie
– łatwy dostęp
– łatwa w obróbce
– stosunkowo niska cena – częste promocje w marketach budowlanych

Płyta NOSB
Ten rodzaj płyty jest o wiele rzadziej dostępny. Różnica między OSB a NOSB jest taka że do produkcji NOSB używa się o wiele mniejszych wiórów po za tym faktem nie różni się ona niczym więcej.

Płyta Durelis (surowa)
Jest to rodzaj płyty wiórowej z bardzo twardą powierzchnią (z obu stron), efekt ten został osiągnięty poprzez użycie bardzo drobnych wiórów tylko na powierzchnie natomiast pomiędzy nimi zostały użyte wióry o większej grubości, w całości daje to efekt „kanapki”. Ten typ płyty różni się znacznie od zwykłej płyty wiórowej, jej powierzchnia pod wpływem wilgoci pęcznieje bardzo szybko.
Pozostałe cechy są praktycznie takie same jak w przypadku zwykłej płyty wiórowej.

Płyta MDF (Medium Density Fibreboard)
Jest to płyta wykonana z włókien drzewnych połączonych ze sobą za pomocą substancji organicznych i utwardzaczy w bardzo wysokim ciśnieniu i temperaturze, bardzo szybko i łatwo chłonie wilgoć. Charakterystyczną cechą tego rodzaju płyty jest to że jest ona jednolita w całym przekroju co powoduje że doskonale nadaję się ona do wszelkiego rodzaju obróbki mechanicznej. Gęstość płyty eliminuje ją jako główny surowiec budulcowy. Jednak nadaje się ona do stworzenia nawet najbardziej wymyślnego „szkieletu” terrarium który potem np. pokryjemy włóknem szklanym i żywicą epoksydową, w efekcie czego możemy uzyskać bardzo efektowne terrarium. Działania takie wymagają już sporego doświadczenia oraz narzędzi ale efekt końcowy może być interesujący.

Płyta LDF (Light Density Fibreboard)

Płyta LDF jest tym samym co płyta MDF tylko

o mniejszej gęstości czyli obróbka musi być nieco delikatniejsza. Można z niej wykonywać również stałe elementy dekoracyjne do terrarium np. groty, baseny itd. jednak należy pamiętać aby wszystkie powierzchnie pokryć jakimś uszczelniaczem np. folią w płynie, w innym wypadku nasza dekoracja pod wpływem wilgoci rozpadnie się.

Płyta HDF (High Density Fibreboard)
Ten typ płyty występuje w dwóch formach laminowana i surowa. Forma surowa jest stosowana głównie jako dna szuflad oraz tylne wykończenia mebli podobnie jest w przypadku płyt laminowanych. Płyty HDF są bardzo twarde i nie nadają się jako główny surowiec do budowy terrarium jednak można ten rodzaj płyty wykorzystać do obłożenia terrarium szklanego lub np. terrarium wykonanego z płyty OSB lub NOSB w ten sposób uzyskujemy bardzo estetyczny efekt końcowy bez większych nakładów pracy.

Płyta pilśniowa
Płyty pilśniowe są wykonane z włókien lignocelulozowych z dodatkiem substancji chemicznych lub bez nich. Niestety nie nadają się jako główny surowiec do budowy terrarium. W sprzedaży są płyty pilśniowe lakierowane na różne kolory (jednolite barwy) którymi można obłożyć powierzchnie terrarium wykonane np. z OSB. O wiele rzadziej spotyka się płyty pilśniowe pokryte laminatem.

Sklejka
Płyta o wysokiej odporności na wilgoć, nie

puchnie, przy długim kontakcie z wodą dochodzi do rozwarstwienia. Ten typ płyty charakteryzuje się bardzo wysokim stopniem wytrzymałości na zginanie. Cała płyta jest wykonana z cienkich warstw drewna (fornir) układanych włóknami na przemiennie, sklejonych pod ciśnieniem i podwyższoną temperaturą klejem syntetycznym co sprawia że całość jest bardzo odporna na wilgoć. Dodatkową zaletą sklejki jest fakt że powierzchnie wyglądają jak zwykłe drewno które w dodatku można bejcować, szlifować i pokrywać np. lakierem bezbarwnym w skutek czego możemy uzyskać naprawdę ciekawe efekty. W sprzedaży można spotkać sklejki specjalnego przeznaczenia pokryte np. folią lub innymi substancjami jednak są to produkty specjalistyczne i trudniej dostępne, są również dostępne sklejki lakierowane.

Wady:
– przed pokryciem powierzchni np. folią w płynie należy ją dokładnie zmatowić
– stosunkowo wysoka cena
– obróbka wymaga większego doświadczenia oraz odpowiednich narzędzi

Zalety:
– bardzo duża odporność na wilgoć
– duży wybór grubości
– duży wybór wykończeń (lakierowane, laminowane przeźroczystym laminatem itd.)
– bardzo estetyczny wygląd
– łatwa w utrzymaniu czystości (mowa o wierzchu terrarium)

Sklejka Lamal
Ten typ płyty opiszę bardziej jako ciekawostka. Jest to rodzaj płyty stosowany do wykończeń zewnętrznych budynku lub stropów. Grubość tego typu sklejki to 9 lub 12 mm, wzdłuż krawędzi są wyfrezowane rowki w efekcie czego uzyskujemy efekt połączonych desek. Ten rodzaj sklejki można barwić np. bejcą oraz pokrywać lakierem bezbarwnym. Niestety ten typ płyty ma jedynie takie zastosowanie że możemy nim obłożyć terrarium wykonane np. z płyty wiórowej co spowoduje że efekt końcowy naszej pracy będzie estetyczny.

PRZYGOTOWANIE POWIERZCHNI
Teraz gdy już pojąłeś decyzję z czego zbudujesz terrarium i już je zbudowałeś
(etap budowania opiszę w innym artykule )
musisz je zabezpieczyć przed potencjalną wilgocią która mogła by zniszczyć efekty twojej pracy.

Płyty które opisałem z grubsza można podzielić na dwa rodzaje surowe i „czymś pokryte”.

Płyty surowe – czyli wszystkie te których powierzchnie są porowate i chłonne – w tym przypadku nasza praca ogranicza się tylko do dokładnego odkurzenia (najlepiej odkurzaczem) wszystkich powierzchni które będą pokrywane uszczelniaczem. Robi się to po to aby to czym będziemy izolować przykleiło się i w pełni pokryło całą powierzchnie. Pył mógłby spowodować że w niektórych miejscach odeszło by to co nałożymy.

Płyty laminowane, lakierowane i inne tego typu – w pierwszej kolejności zanim rozpoczniemy uszczelniać nasze terrarium musimy przeprowadzić mały test, bierzemy nasz uszczelniacz np. folię w płynie i nakładamy w miejscu wcześniej odtłuszczonym i zmatowionym na niewielkiej powierzchni i pozostawiamy do wyschnięcia. Robimy to po to aby upewnić się że to czym jest pokryta płyta nie wejdzie w reakcje chemiczną z tym czym chcemy uszczelnić terrarium. Czasami zdarza się że dochodzi do „spuchnięcia” warstwy

lakieru czy laminatu i wtedy albo musimy zmienić uszczelniacz albo w terrarium umieścić zwierzaka który nie wymaga wilgoci. Czasami jednak dochodzi tylko do tzw. odbarwienia laminatu nie jest to coś co dyskwalifikuje uszczelniacz ale jeśli pokryte elementy z brązowego zmieniły się np. na pomarańczowe i będą widoczne to jest to problem wtedy należy poszukać innego uszczelniacza lub jak pisałem wcześniej do terrarium wprowadzić zwierzaka który nie wymaga wilgoci. Po wyschnięciu jeśli nam się nic nie dzieje mamy 99% szans na to że nic się nie stanie podczas uszczelniania. Bardzo ważnym etapem przed nałożeniem uszczelniacza jest zmatowienie powierzchni drobnym papierem ściernym, grubość papieru zależy od rodzaju powierzchni która będzie matowiona. Należy użyć takiego papieru aby nie narobić głębokich rys a jedynie równą matową powierzchnie. Samo matowienie to nic innego jak pocieranie papierem ściernym wszystkich powierzchni i tutaj ważna uwaga aby stosować do tego jakiś klocek drewniany, jest to ważne ponieważ uzyskamy równą i jednakowo zmatowioną powierzchnie, robiąc to tylko dłonią będzie nierówno a w niektórych miejscach wcale nie zmatowione. Gdy już przeszlifujemy wszystkie powierzchnie które będziemy pokrywać uszczelniaczem przystępujemy do odkurzenia i odtłuszczenia powierzchni. Odkurzenie to sprawa prosta można zrobić to odkurzaczem a następnie wilgotną ściereczką, natomiast odtłuszczanie można przeprowadzić najlepiej benzyną ekstrakcyjną lub denaturatem. Tak przygotowana powierzchnia jest gotowa do nałożenia uszczelniacza.

USZCZELNIANIE/IZOLOWANIE
Przed przystąpieniem do pracy proponuje zaopatrzyć się w stare gazety, taśmę malarską, rękawiczki jednorazowe, jednorazowe kubeczki, pędzel np. płaski, oraz mniejszy pędzelek do drobniejszych prac.

Następnie należy zabezpieczyć gazetami i taśmą malarską wszystkie te elementy które nie będą pokrywane uszczelniaczem, w innym wypadku możemy pobrudzić np. prowadnice i tym samy dołożyć sobie pracy.

Od tego momentu proces jest jednakowy dla obu typu płyt. W pierwszej kolejności uszczelniamy wszystkie miejsca styczne płyty czyli tam gdzie płyty przylegają do siebie. Nakładamy pędzlem pierwszą warstwę i pozostawiamy do wyschnięcia, oczywiście pędzel dobieramy w taki sposób aby było nam wygodnie nakładać uszczelnienie. Po wyschnięciu sprawdzamy czy uszczelniacz wypełnił zakamarki jeśli nie powtarzamy aż do skutku.

Najbardziej narażone na wilgoć jest dno i tutaj nakładanie warstwy po warstwie mija się trochę z celem bo będzie to trwało dosyć długo wliczając czas schnięcia. Osobiście proponuje zrobić coś w rodzaju wylewki dzięki czemu uzyskamy pożądaną warstwę. Zamiast przechylać zbiornik w którym mamy np. naszą folie w płynie nabieramy ją kubeczkiem jednorazowym i rozlewamy po powierzchni w tym wypadku dna, delikatnie rozprowadzamy pędzlem, całość powtarzamy do momentu uzyskania jednolitej warstwy. Bardzo ważnym jest aby nie robić gwałtownych ruchów pędzlem bo np. w przypadku foli w płynie powoduje to powstanie pęcherzyków powietrza które w trakcie schnięcia zostają uwięzione i dają efekt „tarki” w której gromadzi się brud i inne niepożądane rzeczy. Tak pokryte dno będzie schło dosyć długo ale unikniemy wielokrotnego nakładania warstwy po warstwie.

Pozostałe ścianki również możemy pokryć w ten sposób jednak ta metoda pochłania spore ilości izolatora, dlatego też można malować powierzchnie ścianek, robimy to dokładnie tak samo jak lakierem czyli równe posuwiste ruchy w jednym kierunku.

Każdą kolejną warstwę możemy nałożyć dopiero wtedy gdy poprzednia wyschnie w innym wypadku może dojść do odklejenia poprzedniej. Warstwy najlepiej nakładać na powierzchnię które są ułożone poziomo, wtedy grawitacja działa na naszą korzyść i izolator układa się równomiernie na powierzchni, należy pamiętać aby nie nakładać zbyt cienkiej warstwy ponieważ wtedy pojawią się mazy.

Na płyty nielaminowane z pewnością będzie trzeba nałożyć co najmniej jedną warstwę więcej jeśli będziemy nakładać pędzlem, dzieje się tak dlatego że płyty surowe są bardziej chłonne.

Przy nakładaniu foli w płynie należy pamiętać że jej opary są bardzo silne a ich wdychanie jest szkodliwe więc cały proces należy przeprowadzać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu lub na dworze. Spływająca folia np. z pędzla pozostawia za sobą cienkie „nitki” które przyklejają się do wszystkiego i mogą zniszczyć nam powierzchnie terrarium. Folia w płynie mocno brudzi i może zniszczyć ubranie, wykładzinę, panele itd. więc należy uwzględnić to przed podjęciem pracy. Wszystkie rodzaje folii w płynie są wysoce łatwopalne więc nie należy w żaden sposób przystawiać grzejników do terrarium aby szybciej wyschło takie działanie może „zmarszczyć” nałożoną folię lub wywołać pożar!

PRACE KOŃCOWE
Nałożony uszczelniacz w momencie całkowitego wyschnięcia prawie całkiem traci przykry zapach, aby pozbyć się reszty zapachu należy zmyć ściereczką i niewielką ilością letniej wody powierzchnie które zostały pokryte folią. Nie zawsze pozbywamy się całkowicie zapachu ale tego nie da się przyspieszyć jest to zasadnicza wada tego zabiegu. Całkowite pozbycie się zapachu wymaga czasu i wietrzenia.

RODZAJE FOLII W PŁYNIE
W sprzedaży są folie paro przepuszczalne i wodoodporne, do izolowania i uszczelniania terrarium stosuje się folie wodoodporne. Folie wodoodporne zazwyczaj są na bazie alkoholi które szybko odparowują i nie są tak szkodliwe jak rozpuszczalniki innego pochodzenia. Należy też upewnić się że zastosowana przez nas folia nie zawiera substancji grzybobójczych i innych tego typu. Wszystkie te folie które mają w składzie takie substancje nie mogą być użyte do izolacji terrarium.

PODSUMOWANIE I UWAGI KOŃCOWE
Decydując się na uszczelnienie terrarium wykonanego z płyt pochodzenia drewnianego trzeba liczyć się z tym że jego całkowite wykończenie zajmie o wiele więcej czasu niż np. wykorzystanie terrarium ze szkła czy tworzywa w efekcie czego nasz zwierzak może na pewien czas żyć w niezbyt komfortowych warunkach (jakiś zbiornik zastępczy).

Jak już wcześniej wspominałem opary z folii w płynie są szkodliwe i dosyć długo wietrzeją więc wykonywanie wszystkich prac musi być w miejscu które ma dobrą wentylację lub na zewnątrz. Dodatkowo należy uwzględnić to że folia w płynie może zniszczyć panele, dywan czy wykładzinę.

Niektórzy stosują do uszczelnienia miejsc stycznych płyt np. sylikon lub akryl, jest to dobre rozwiązanie pod warunkiem że przeprowadzimy test który sprawdzi czy nasza folia nie wejdzie w reakcje z dodatkowym uszczelniaczem. W tym celu nakładamy sylikon czy akryl na jakąś deskę (może to być jakiś ścinek płyty wykorzystanej do budowy terrarium – przy okazji można sprawdzić czy folia nie wchodzi w reakcje z laminatem) następnie czekamy aż wyschnie i nakładamy na to folię i znów czekamy aż wyschnie jeśli nic się nie dzieje możemy przystąpić do pracy.

Tofik_25