Loading...Nazwa łacińska: Rattus spp.
Nazwa polska: Szczur
Inne nazwy: Szczur laboratoryjny
Jest to rodzaj gryzonia powszechnie występujący prawie na całym świecie. Doskonale aklimatyzuje się do środowiska które zamieszkuje. Szczury w domowych hodowlach pochodzą od tzw. „Szczurów laboratoryjnych” jest to krzyżówka wielu gatunków szczurów która powstała w celach badawczych. Wiele reakcji u szczurów np. na leki, kosmetyki itd. jest podoba do reakcji ludzkich więc dlatego pierwsze testy przeprowadza się właśnie na szczurach. W dodatku są one tanie w utrzymaniu oraz szybko się mnożą.
Niektóre źródła podają że obecnie hodowane szczury „kundle” pochodzą od Szczura wędrownego (Rattus norvegicus) który został udomowiony, jednak spora rozbieżność w porównaniu wielkości przemawia bardziej za opcją laboratoryjną.
Wielkość dorosłego osobnika jest dosyć zróżnicowana zazwyczaj jest to od 16 do 30 cm mowa tutaj o samym ciele do którego należy doliczyć długość ogona która wacha się mniej więcej od 12 do 25 cm. Umaszczenie u szczurów może być o bardzo szerokiej gamie zaczynając od czysto białych poprzez szare, brązowe aż po całe czarne.
Sierść u niektórych osobników może być nieco dłuższa. Ogon jest praktycznie łysy, pokryty bardzo rzadko krótkimi włoskami. Wśród społeczeństwa panuje opinia że w ogonie szczur ma strychninę co jest całkowita nieprawdą tym bardziej że strychnina to substancja pochodzenia roślinnego więc skąd by się tam miała wziąć.
Szczury dożywają około dwóch lat jednak zdarzają się przypadki w których pojedyncze osobniki dożywały trzeciego roku.
Występowanie
Jest to gatunek otrzymany w laboratorium na potrzeby badawcze więc nie występuje on w środowisku naturalnych. Zdarzają się przypadki w których właściciele pozbywają się „nadwyżki” poprzez wypuszczenie młodych gdzieś do kanału czy na polu.
Cechy szczególne
Jak już było to opisane gatunek powstał w laboratorium, głównym celem było otrzymanie gatunku nadającego się do szerokiej gamy eksperymentów, efekt ten został osiągnięty. Szczury są zwierzętami karmowymi które nie sprawiają większych kłopotów hodowlanych, nie wymagają specjalnych warunków ani specjalistycznych karm co jest pożądane przy tego typu hodowlach. Gatunek rzadko kiedy przejawią agresję w stosunku do człowieka a jeśli już dochodzi do jakichś zachowań agresywnych dzieje się to zazwyczaj
w momencie kiedy pojawiają się młode.
Rattus spp. w terrarium:
Aby rozpocząć hodowlę szczurów potrzebujemy do tego celu zbiornika w którym będziemy je trzymać. Do tego celu nadają
się:
Akwarium
Można wykorzystać stare akwaria po rybach, mogą być nawet rozszczelnione. Ogromną zaletą akwariów jest fakt że szczury nie są w stanie przegryźć jego ścianek. Wadą tego typu zbiornika hodowlanego jest jego waga i delikatność, przez to trudniej je myć np. w wannie. Bardzo ważna w akwarium jest wentylacja którą najlepiej zapewnić poprzez przykrycie od góry go siatką. W sklepach ogrodniczych jest dostępna siatka ocynkowana z kwadratowymi oczkami 1×1 cm sprawdza się ona w 100%. Przykrycie akwarium czymś z kilkoma otworami nie zapewnia dobrej wentylacji co zaś skutkuje szybkim zawilgoceniem ściółki i szybkim narastaniem przykrego zapachu.
Klatka
Doskonale do tego celu nadają się stare klatki dla ptaków mają odpowiedni rozstaw prętów (około 1cm) więc brak wentylacji nie stanowi żądnego problemu. W klatkach łatwo zadbać o higienę wystarczy odpiąć dno i je dokładnie umyć. Wadą klatek jest niestety też ich dno, prawie wszystkie klatki są wyposażone w dna z plastiku bardzo rzadko spotyka się dna z metalu. Niekiedy szczur zaczynają gryźć krawędzie dna w efekcie czego dochodzi do ucieczki.
Plastikowy pojemnik
Jest to coraz częściej wykorzystywany typ zbiornika. Tak jak w przypadku akwarium trzeba zapewnić odpowiednią wentylację. Na rynku jest wiele zbiorników jednak wybierając jakiś do celów hodowlanych należy zwrócić szczególną uwagę czy od środka nie ma jakichś załamań czy krawędzi, w tych miejscach od razu zostanie wygryziona dziura. Całkowicie płaskie ścianki praktycznie uniemożliwiają wygryzienie dziury uciekinierom.
Zbiorniki hodowlane – laboratoryjne (Kuwety)
Jest to typ zbiornika powszechnie stosowanego w laboratoriach. Można powiedzieć że jest to idealne rozwiązanie, zbiornik taki jest wyposażony w pokrywę z drutu która uniemożliwia ucieczkę, w dodatku zagłębienie pokrywy umożliwia karmienie szczurów specjalną karmą i nie tylko. Zbiorniki tego typu mają jedną wadę jest to cena, dlatego nie są one tak popularne w domowych hodowlach.
Aby uzyskać jak największą ilość młodych najlepiej jest trzymać kilka samic i jednego samca. Ilość osobników jest zależna od wielkości zbiornika, w zbiorniku 50×30 cm można trzymać 2-3 samice i jednego samca. Wysokość zbiornika nie może być mniejsza o niż 20cm. Szczury dosyć sprawnie skaczą i zawisają na siatce, młode osobniki nawet potrafią do góry nogami się po niej przemieszczać, należy o tym pamiętać gdy podnosimy siatkę do góry.
Jako ściółka doskonale sprawdzają się trociny zarówno te grube jak i te drobniejsze. Można również zastosować granulat z trocin tzw. pelet, najkorzystniej jest go łączyć z trocinami sypiąc go niewielkie ilości w miejsca gdzie szczury się załatwiają, działanie takie spowoduje wchłanianie wilgoci przez pelet i zatrzymywanie jej w jednym miejscu. Pelet w niewielki stopniu niweluje przykry zapach do tego celu można zastosować torf który również sypiemy w miejsca gdzie szczury się załatwiają. W sprzedaży można spotkać również pelet ze słomy, mieloną słomę itd. również i one zdają egzamin. Jako dodatek można stosować siano i słomę. Niektórzy hodowcy aby obniżyć koszty stosują gazety przepuszczone przez niszczarkę do papieru, rozwiązanie to niestety nie jest zbyt dobre ponieważ farba drukarska może zawierać szkodliwe związki np. ołowiu w efekcie czego związki te dostają się do organizmu szczura a z nim są spożywane przez węża. Najlepszym źródłem trocin są tartaki i składy drewna w których wstępnie obrabia się drewno. Należy pamiętać aby nie korzystać z trocin od stolarzy ponieważ trociny takie mogą zawierać resztki kleju, bejcy czy impregnatów, zatrucie tymi substancjami powoduje śmierć szczura lub ryzyko przeniesienia jej wraz ze szczurem do węża co może się skończyć bardzo przykro.
W zbiorniku hodowlanym nie może zabraknąć poidła czy miski z świeżą wodą. Jeśli zdecydujemy się na poidło które będzie wewnątrz zbiornika (akwarium, plastikowy zbiornik) musi być ono wykonane ze szkła, natomiast jeśli chcemy zastosować miskę musi być ona stabilna i na tyle ciężka aby szczury jej nie wywróciły, plastikowe miseczki się do tego celu nie nadają.
Żywienie
Jako pokarm podajemy pszenicę, orzechy, ziarna słonecznika i dyni, warzywa, owoce, ziemniaki, kasze, ryż, makaron, kości z resztami mięsa (np. z pieczonego kurczaka), resztki mięs, biały ser jaja (ugotowane), można również podawać resztki z obiadu. Można także podawać liście babki zwyczajnej (Plantago maior L.), babki lancetowatej (Plantago lanceolata L.), mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale), z chęcią również zjadają liście sałaty jednak nie powinno się podawać jej zbyt wiele ponieważ może ona wywołać biegunkę. Szczury bardzo lubią świeże kolby kukurydzy. Jako dodatek podajemy wysuszone pieczywo, ważne jest żeby nie było ono spleśniałe. Aby zachować odpowiednią ilość białka w diecie podajemy suchą psią lub kocią karmę lub tzw. karmę z puszki którą szczury zjadają bardzo chętnie. Szczury mogą być karmione tylko specjalnym granulatem który stosuje się w hodowlach laboratoryjnych, skład granulatu zapewnia optymalne odżywianie więc jest dosyć wygodnym rozwiązaniem. Szczury powinny mieć ciągły dostęp do pokarmu jego brak może skutkować zagryzieniem młodych, jednak nie powinno być go za dużo ponieważ będą one go zakopywać. Pokarm powinien być podawany w szklanych lub w podobnych miskach, plastikowe zostaną w szybkim tempie zniszczone.
Dymorfizm płciowy
Rozróżnienie samca od samicy nie sprawia większego problemu. Genitalia samca są łatwo zauważalne co ułatwia rozpoznanie samca od samicy. Dorosłe samce są o wiele większe od samic.
Rozmnażanie
Cały cykl płciowy u szczurów trwa od 6 do 8 dni cykl ten występuje ciągle szczury należą do zwierząt poliestralnych czyli wielorurowych. Ruja u szczurów występuje co 6-9 dni i trwa zazwyczaj około 12 godzin. Zaraz po porodzie w ciągu 24 godzin pojawia się tzw. ruja poporodowa dochodzi wtedy do kolejnego zapłodnienia jeśli nie odsadzimy od samca wcześniej kotnej samicy.
Ciąża u szczurów trwa około 21 dni w tym okresie samica powinna dostawać więcej pokarmu. Pokarm też powinien być bogatszy w białko. Po około dwóch tygodniach ciąża staje się widoczna samica robi się „okrąglejsza”. W przypadku gdy samica będzie nadmiernie stresowana lub wystąpi niedobór pokarmu płód może zostać wchłonięty. Po okresie ciąży następuje poród który odbywa się prawie zawsze pod naszą nieobecność lub w nocy. Samica tuż przed porodem buduje coś w rodzaju gniazda w tym celu możemy jej dać siana, słomy czy nawet bezzapachowego najzwyklejszego papieru toaletowego. Młodych jest zazwyczaj od 8 do 12, jednak młode samice mają nawet do 17 młodych, z wiekiem i ilością porodów ta ilość się powoli zmniejsza. Noworodki szczurze rodzą się łyse, ślepe i głuche pobierają pokarm tylko od matki. Po tygodniu pokrywają się drobną sierścią i zaczynają słyszeć, po dwóch tygodniach otwierają oczy po okresie około 4-5 tygodni zaczynają biegać po zbiorniku wtedy można je odsadzić od samicy. Szczurki które zostały za wcześnie zabrane od matki często chorują i padają.
Samice maja bardzo silny instynkt macierzyński, w momencie kiedy mamy w jednym zbiorniku więcej niż jedną samice mogą one sobie nawzajem podkradać młode lub je wspólnie wychowywać w jednym gnieździe. W swojej hodowli miałem przypadek że samica która urodziła padła z jakiegoś powodu druga która była w tym samym zbiorniku nie miała młodych więc szanse na wychowanie potomstwa były nikłe, więc zaryzykowałem i podrzuciłem młode dwóm innym samicom które w tym samym czasie karmiły, obie wychowały podrzucone noworodki. Na tym przykładzie widać jak silny jest instynkt macierzyński u tych zwierząt.
Uwagi
Szczury które są dostępne np. w sklepach zoologicznych czy na giełdach niestety w większości przypadków pochodzą z hodowli gdzie dopuszcza się chów wsobny (inbreeding) działanie takie spowodowało skarłowacenie odmiany. Obecnie o wiele trudniej wyhodować większe szczury. Chów wsobny przyczynia się również do zmniejszenia ilości potomstwa, zmniejszyła się także naturalna odporność choroby
Zapach towarzyszący hodowli szczurów jest o wiele mniej intensywny niż w przypadku myszy jednak zdarzają się osoby którym on bardzo przeszkadza. Jest na to sposób w sprzedaży pojawiło się kilka preparatów niwelujących przykre zapachy o to one:
Vitopar – preparat bazujący na enzymach i bakteriach, bezpieczny dla ludzi i zwierząt, można stosować w zbiornikach hodowlanych nawet w obecności zwierząt.
Neutralizatory do kuwet dla kotów – w ich skład wchodzą głownie składniki mineralne, działanie głownie polega na zabijaniu bakterii wywołujących przykry zapach, sypie się go w miejsca gdzie gryzonie się załatwiają. Zdaje egzamin jednak należy pamiętać o zachowaniu ostrożności.
Deodo – jest to granulat firmy Versele-Laga – Oropharma, produkt jest całkowicie bezpieczny i naturalny wysypuje się go pod ściółkę lub w miejsca gdzie załatwiają się gryzonie. Zdaje egzamin nawet w większych hodowlach.
Liczba wyświetleń: 110
